ശഅ്ബാന്: ഹിജ്റ വര്ഷത്തിലെ എട്ടാമത് മാസം. നബി(സ) നിരവധി സവിശേഷതകള് എണ്ണിപ്പറഞ്ഞ പുണ്യം നിറഞ്ഞമാസം. പുരാതനകാലം മുതലേ മുസ്ലിംകള് ഈ മാസത്തെ ബഹുമാനപൂര്വ്വം കാണുകയും നല്ല ആചാരങ്ങള് ചെയ്തുപോരുകയും ഉണ്ടായി. ശഅ്ബാനില് ഇസ്ലാം അംഗീകരിച്ച ആചാരങ്ങളെ കുറിച്ചുള്ള ഒരു ഹ്രസ്വ വിശദീകരണം നടത്തുകയാണിവിടെ.
ശഅ്ബാന് പതിനഞ്ചാം രാവ് വളരെ മഹത്വമേറിയതാണ്. ബറാഅത്തുരാവ് എന്ന പേരില് മുസ്ലിം ലോകം അതിനെ ആദരിച്ചുപോരുന്നു. പ്രസ്തുത രാത്രിയുടെ മഹത്വം കുറിക്കുന്ന അനേകം നബിവചനങ്ങളുണ്ട്.

മോചനം എന്നാണു ബറാഅത്ത് എന്നതിന്റെ അര്ത്ഥം. പ്രസ്തുത രാവില് കല്ബ് ഗോത്രക്കാരുടെ ആടുകളുടെ രോമത്തിന്റെ എണ്ണത്തേക്കാള് പാപികളെ അല്ലാഹു നരകത്തില്നിന്നു മോചിപ്പിക്കും (ബൈഹഖി) എന്നതിനാലാണ് ഈ പേര് വന്നത്. അനുഗൃഹീതരാവ്, എല്ലാ കാര്യങ്ങളെയും രേഖപ്പെടുത്തുന്ന രാവ്, കാരുണ്യത്തിന്റെ രാവ് എന്നീ പേരുകളും ശഅ്ബാന് പതിനഞ്ചിന്റെ രാവിനുണ്ട്. (റാസി 27/238)
ഖുര്ആനിനെ നാം അവതരിപ്പിച്ചത് ബറകത്താക്കപ്പെട്ട ഒരു രാത്രിയിലാണെന്നും തീരുമാനിച്ചുറക്കപ്പെട്ട വിധികളത്രയും അന്നു വിതരണം ചെയ്യപ്പെടുമെന്നും സാരം കുറിക്കുന്ന ഖുര്ആന് വാക്യത്തിലെ പുണ്യരാവ് കൊണ്ടുദ്ദേശ്യം ശഅ്ബാന് പതിനഞ്ചിന്റെ രാത്രിയാണെന്ന് ഇമാം ഇക്രിമ(റ) പ്രസ്താവിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ഇമാം അഹ്മദും ഇബ്നുമാജയും തുര്മുദിയും നിവേദനം ചെയ്തതും ഇബ്നുമാജ സ്വഹീഹാക്കിയതുമായ ഒരു ഹദീസില് ഇങ്ങനെ കാണാം: ആഇശ(റ) പറയുന്നു: ഞാനൊരു രാത്രി നബി(സ)യെ എന്റെയരികില് കണ്ടില്ല. ഞാന് വീടുവിട്ടിറങ്ങി നോക്കുമ്പോള് നബി(സ) മദീനയിലെ ഖബ്ര്!സ്ഥാനില് ആകാശത്തേക്ക് തലഉയര്ത്തി നില്ക്കുകയാണ്. എന്നെ കണ്ട നബി(സ) ചോദിച്ചു: അല്ലാഹുവും റസൂലും അനീതി കാണിച്ചുവെന്ന് നീ ഭയന്നുവല്ലേ? ഞാന് പറഞ്ഞു: താങ്കള് മറ്റുവല്ല ഭാര്യമാരുടെ അരികിലും പോയെന്നു ഞാന് ഊഹിച്ചു. നബി(സ) പറഞ്ഞു: ശഅ്ബാന് പകുതിയുടെ രാത്രിയില് സര്വ്വശക്തന്റെ പ്രത്യേക കരുണാകടാക്ഷം ഒന്നാം ആകാശത്തിലവതരിക്കും. കല്ബു ഗോത്രത്തിന്റെ ആട്ടിന്പറ്റത്തിന്റെ രോമങ്ങളേക്കാള് കൂടുതലെണ്ണം ആളുകള്ക്ക് അന്നവന് പാപമോചനം നല്കും.
ഇമാം അഹ്മദ്(റ) ഉദ്ധരിച്ച ഒരു ഹദീസില് കാണാം: ശഅ്ബാന് പകുതിയുടെ രാവില് നിശ്ചയം അല്ലാഹുവിന്റെ അനുഗ്രഹം സൃഷ്ടികളിലേക്ക് പ്രത്യക്ഷപ്പെടും. കപടവിശ്വാസിയും ആത്മഹത്യ ചെയ്തവനുമല്ലാത്ത എല്ലാവര്ക്കും അവന് പൊറുത്തുകൊടുക്കും. ഇത്തരം ഹദീസുകള് ഹാഫിളുല് മുന്ദിരി(റ) തന്റെ അത്തര്ഗീബു വത്തര്ഹീബ് എന്ന ഗ്രന്ഥത്തില് ഉദ്ധരിച്ചിട്ടുണ്ട്.\

രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെ മുജദ്ദിദ് ഇമാം ശാഫിഈ(റ) പറയുന്നു: അഞ്ചു രാവുകളിലുള്ള പ്രാര്ത്ഥനയ്ക്കു പ്രത്യേകം ഉത്തരം ലഭിക്കും. വെള്ളിയാഴ്ച രാവ്, രണ്ടു പെരുന്നാള് രാവ്, റജബിലെ ആദ്യരാവ്, ബറാഅത്തു രാവ്. (അല് ഉമ്മ് 1/204)
നബി(സ) തങ്ങള് പറഞ്ഞു. ശഅ്ബാന് പകുതിയുടെ രാവായാല് ആ രാത്രിയില് നിങ്ങള് നിസ്കരിക്കുകയും അതിന്റെ പകലില് നോമ്പുഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുക. അന്നു സൂര്യാസ്തമയം മുതല് പ്രഭാതം വരെ അല്ലാഹുവിന്റെ പ്രത്യേക അനുഗ്രഹങ്ങള് ഒന്നാം ആകാശത്തേക്ക്ഇറങ്ങുകയും ഇങ്ങനെ അല്ലാഹു പറയുകുയം ചെയ്യും. എന്നോട് പൊറുക്കലിനെ തേടുന്നവനില്ലേ, അവനു ഞാന് പൊറുത്തുകൊടുക്കും. എന്നോട് ഭക്ഷണം തേടുന്നവനില്ലേ, അവനു ഞാന് ഭക്ഷണം നല്കും. പരീക്ഷിക്കപ്പെടുന്നവനില്ലേ അവനു ഞാന് സുഖം നല്കും. (ഇബ്നു മാജ 99)
ആഇശ(റ) യില്നിന്നു നിവേദനം: നബി(സ) ചോദിച്ചു: ഈ രാവിനെ (ശഅ്ബാന് പതിനഞ്ച്) കുറിച്ചു നിനക്കറിയുമോ? ആഇശ(റ): അല്ലാഹുവിന്റെ ദൂതരേ, എന്താണതിനുള്ളത്? നബി(സ) പറഞ്ഞു: ഈ വര്ഷം ജനിക്കുന്നതും മരിക്കുന്നതുമായ മനുഷ്യരെ ഈ രാത്രി രേഖപ്പെടുത്തപ്പെടും. അന്ന് അവരുടെ അമലുകള് ഉയര്ത്തപ്പെടുകയും അവരുടെ ഭക്ഷണം ഇറക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യും.’
ബറാഅത്തുരാവില് മൂന്നു യാസീന് ഓതി പ്രാര്ത്ഥിക്കല് മുന്ഗാമികള് ആചരിച്ചുപോരുന്ന ചര്യയാണ്. ഇഹ്യാഉലൂമിദ്ദീനിന്റെ വ്യാഖ്യാനത്തില് സയ്യിദ് മുര്ത്തളാ സബീദി(റ) പ്രസ്താവിക്കുന്നു: ബറാഅത്തുരാവില് മൂന്നു യാസീന് ഓതുകയും പ്രാര്ത്ഥന നടത്തുകയും ചെയ്യുന്ന പതിവ് മുന്ഗാമികളില് നിന്നു പിന്ഗാമികള് അനന്തരമായി സ്വീകരിച്ചുപോന്നതാണ്. ആദ്യത്തേത് ആയുസ് വര്ദ്ധിക്കാനും രണ്ടാമത്തേത് ഭക്ഷണത്തില് ഐശ്വര്യമുണ്ടാകാനും മൂന്നാമത്തേത് ഈമാന് ലഭിച്ചു മരിക്കുന്നതിനു വേണ്ടിയും. ഓരോ യാസീനിനു ശേഷവും പ്രസ്തുത ആവശ്യങ്ങള്ക്കു വേണ്ടി പ്രാര്ത്ഥിക്കണം. (ഇത്ഹാഫ് 3/427)
ബറാഅത്തു രാവിലെ മൂന്നു യാസീനിനെ കുറിച്ചും ഇമാം ദൈറബി(റ) തന്റെ മുജര്റബാതിലും (പേജ് 19) ഇമാം അബ്ദുല്ലാഹിബ്നു ബാ അലവി(റ) തന്റെ താരീഖിലും (കന്സുന്നജാഹ് 60) വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട്. നിഹായത്തുല് അമല് പേജ് 23ലും മൂന്നു യാസീനിന്റെ കാര്യവും പ്രാര്ത്ഥനയും വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്
ശഅ്ബാന് പതിനഞ്ചാം രാവ് വളരെ മഹത്വമേറിയതാണ്. ബറാഅത്തുരാവ് എന്ന പേരില് മുസ്ലിം ലോകം അതിനെ ആദരിച്ചുപോരുന്നു. പ്രസ്തുത രാത്രിയുടെ മഹത്വം കുറിക്കുന്ന അനേകം നബിവചനങ്ങളുണ്ട്.

മോചനം എന്നാണു ബറാഅത്ത് എന്നതിന്റെ അര്ത്ഥം. പ്രസ്തുത രാവില് കല്ബ് ഗോത്രക്കാരുടെ ആടുകളുടെ രോമത്തിന്റെ എണ്ണത്തേക്കാള് പാപികളെ അല്ലാഹു നരകത്തില്നിന്നു മോചിപ്പിക്കും (ബൈഹഖി) എന്നതിനാലാണ് ഈ പേര് വന്നത്. അനുഗൃഹീതരാവ്, എല്ലാ കാര്യങ്ങളെയും രേഖപ്പെടുത്തുന്ന രാവ്, കാരുണ്യത്തിന്റെ രാവ് എന്നീ പേരുകളും ശഅ്ബാന് പതിനഞ്ചിന്റെ രാവിനുണ്ട്. (റാസി 27/238)
ഖുര്ആനിനെ നാം അവതരിപ്പിച്ചത് ബറകത്താക്കപ്പെട്ട ഒരു രാത്രിയിലാണെന്നും തീരുമാനിച്ചുറക്കപ്പെട്ട വിധികളത്രയും അന്നു വിതരണം ചെയ്യപ്പെടുമെന്നും സാരം കുറിക്കുന്ന ഖുര്ആന് വാക്യത്തിലെ പുണ്യരാവ് കൊണ്ടുദ്ദേശ്യം ശഅ്ബാന് പതിനഞ്ചിന്റെ രാത്രിയാണെന്ന് ഇമാം ഇക്രിമ(റ) പ്രസ്താവിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ഇമാം അഹ്മദും ഇബ്നുമാജയും തുര്മുദിയും നിവേദനം ചെയ്തതും ഇബ്നുമാജ സ്വഹീഹാക്കിയതുമായ ഒരു ഹദീസില് ഇങ്ങനെ കാണാം: ആഇശ(റ) പറയുന്നു: ഞാനൊരു രാത്രി നബി(സ)യെ എന്റെയരികില് കണ്ടില്ല. ഞാന് വീടുവിട്ടിറങ്ങി നോക്കുമ്പോള് നബി(സ) മദീനയിലെ ഖബ്ര്!സ്ഥാനില് ആകാശത്തേക്ക് തലഉയര്ത്തി നില്ക്കുകയാണ്. എന്നെ കണ്ട നബി(സ) ചോദിച്ചു: അല്ലാഹുവും റസൂലും അനീതി കാണിച്ചുവെന്ന് നീ ഭയന്നുവല്ലേ? ഞാന് പറഞ്ഞു: താങ്കള് മറ്റുവല്ല ഭാര്യമാരുടെ അരികിലും പോയെന്നു ഞാന് ഊഹിച്ചു. നബി(സ) പറഞ്ഞു: ശഅ്ബാന് പകുതിയുടെ രാത്രിയില് സര്വ്വശക്തന്റെ പ്രത്യേക കരുണാകടാക്ഷം ഒന്നാം ആകാശത്തിലവതരിക്കും. കല്ബു ഗോത്രത്തിന്റെ ആട്ടിന്പറ്റത്തിന്റെ രോമങ്ങളേക്കാള് കൂടുതലെണ്ണം ആളുകള്ക്ക് അന്നവന് പാപമോചനം നല്കും.
ഇമാം അഹ്മദ്(റ) ഉദ്ധരിച്ച ഒരു ഹദീസില് കാണാം: ശഅ്ബാന് പകുതിയുടെ രാവില് നിശ്ചയം അല്ലാഹുവിന്റെ അനുഗ്രഹം സൃഷ്ടികളിലേക്ക് പ്രത്യക്ഷപ്പെടും. കപടവിശ്വാസിയും ആത്മഹത്യ ചെയ്തവനുമല്ലാത്ത എല്ലാവര്ക്കും അവന് പൊറുത്തുകൊടുക്കും. ഇത്തരം ഹദീസുകള് ഹാഫിളുല് മുന്ദിരി(റ) തന്റെ അത്തര്ഗീബു വത്തര്ഹീബ് എന്ന ഗ്രന്ഥത്തില് ഉദ്ധരിച്ചിട്ടുണ്ട്.\

രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെ മുജദ്ദിദ് ഇമാം ശാഫിഈ(റ) പറയുന്നു: അഞ്ചു രാവുകളിലുള്ള പ്രാര്ത്ഥനയ്ക്കു പ്രത്യേകം ഉത്തരം ലഭിക്കും. വെള്ളിയാഴ്ച രാവ്, രണ്ടു പെരുന്നാള് രാവ്, റജബിലെ ആദ്യരാവ്, ബറാഅത്തു രാവ്. (അല് ഉമ്മ് 1/204)
നബി(സ) തങ്ങള് പറഞ്ഞു. ശഅ്ബാന് പകുതിയുടെ രാവായാല് ആ രാത്രിയില് നിങ്ങള് നിസ്കരിക്കുകയും അതിന്റെ പകലില് നോമ്പുഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുക. അന്നു സൂര്യാസ്തമയം മുതല് പ്രഭാതം വരെ അല്ലാഹുവിന്റെ പ്രത്യേക അനുഗ്രഹങ്ങള് ഒന്നാം ആകാശത്തേക്ക്ഇറങ്ങുകയും ഇങ്ങനെ അല്ലാഹു പറയുകുയം ചെയ്യും. എന്നോട് പൊറുക്കലിനെ തേടുന്നവനില്ലേ, അവനു ഞാന് പൊറുത്തുകൊടുക്കും. എന്നോട് ഭക്ഷണം തേടുന്നവനില്ലേ, അവനു ഞാന് ഭക്ഷണം നല്കും. പരീക്ഷിക്കപ്പെടുന്നവനില്ലേ അവനു ഞാന് സുഖം നല്കും. (ഇബ്നു മാജ 99)
ആഇശ(റ) യില്നിന്നു നിവേദനം: നബി(സ) ചോദിച്ചു: ഈ രാവിനെ (ശഅ്ബാന് പതിനഞ്ച്) കുറിച്ചു നിനക്കറിയുമോ? ആഇശ(റ): അല്ലാഹുവിന്റെ ദൂതരേ, എന്താണതിനുള്ളത്? നബി(സ) പറഞ്ഞു: ഈ വര്ഷം ജനിക്കുന്നതും മരിക്കുന്നതുമായ മനുഷ്യരെ ഈ രാത്രി രേഖപ്പെടുത്തപ്പെടും. അന്ന് അവരുടെ അമലുകള് ഉയര്ത്തപ്പെടുകയും അവരുടെ ഭക്ഷണം ഇറക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യും.’
ബറാഅത്തുരാവില് മൂന്നു യാസീന് ഓതി പ്രാര്ത്ഥിക്കല് മുന്ഗാമികള് ആചരിച്ചുപോരുന്ന ചര്യയാണ്. ഇഹ്യാഉലൂമിദ്ദീനിന്റെ വ്യാഖ്യാനത്തില് സയ്യിദ് മുര്ത്തളാ സബീദി(റ) പ്രസ്താവിക്കുന്നു: ബറാഅത്തുരാവില് മൂന്നു യാസീന് ഓതുകയും പ്രാര്ത്ഥന നടത്തുകയും ചെയ്യുന്ന പതിവ് മുന്ഗാമികളില് നിന്നു പിന്ഗാമികള് അനന്തരമായി സ്വീകരിച്ചുപോന്നതാണ്. ആദ്യത്തേത് ആയുസ് വര്ദ്ധിക്കാനും രണ്ടാമത്തേത് ഭക്ഷണത്തില് ഐശ്വര്യമുണ്ടാകാനും മൂന്നാമത്തേത് ഈമാന് ലഭിച്ചു മരിക്കുന്നതിനു വേണ്ടിയും. ഓരോ യാസീനിനു ശേഷവും പ്രസ്തുത ആവശ്യങ്ങള്ക്കു വേണ്ടി പ്രാര്ത്ഥിക്കണം. (ഇത്ഹാഫ് 3/427)
ബറാഅത്തു രാവിലെ മൂന്നു യാസീനിനെ കുറിച്ചും ഇമാം ദൈറബി(റ) തന്റെ മുജര്റബാതിലും (പേജ് 19) ഇമാം അബ്ദുല്ലാഹിബ്നു ബാ അലവി(റ) തന്റെ താരീഖിലും (കന്സുന്നജാഹ് 60) വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട്. നിഹായത്തുല് അമല് പേജ് 23ലും മൂന്നു യാസീനിന്റെ കാര്യവും പ്രാര്ത്ഥനയും വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്